Het aan- of verkopen van een onderneming is een ingrijpend en intensief traject. Nadat koper en verkoper elkaar hebben gevonden, onderhandelingen hebben plaatsgevonden en voorlopige afspraken zijn vastgelegd, volgt de eindfase van de transactie. Dit wordt ook wel de “closing” genoemd. In deze fase wordt de transactie contractueel vastgelegd, de koopsom voldaan en de verkochte aandelen of activa/passiva daadwerkelijk (notarieel) overgedragen. De closing is dus het moment waarnaar partijen toewerken; het officieel overdragen van de onderneming. Maar wat kunt u verwachten in de eindfase van een transactie en wat komt hier allemaal bij kijken? 

De onderdelen van de closing

Doorgaans vinden in de closing de volgende stappen plaats:

• Het due diligence onderzoek

De eindfase van een transactie start met het uitvoeren van due diligence onderzoek door de koper. Een due diligence onderzoek (DD) is een uitvoerige analyse van een onderneming op onder andere financieel, fiscaal, personeel en juridisch gebied. Op basis hiervan komt de koper meer te weten over de onderneming en worden potentiële risico’s in kaart gebracht en waar nodig beheerst. Eventuele risico’s zullen in de koopovereenkomst worden meegenomen in de vorm van garanties en vrijwaringen. Meer informatie over het due diligence onderzoek vindt u hier.

• Contractuele vastlegging van de transactie

Tijdens de transactie hebben onderhandelingen plaatsgevonden tussen koper en verkoper en zijn voorlopige afspraken vastgelegd. De contractuele afwikkeling bevat de juridische stappen in de transactie om de deal rond te maken, waaronder de koopovereenkomst. Hierin worden de definitieve afspraken tussen partijen vastgelegd, daarbij rekening houdend met de afspraken die eerder zijn vastgelegd in de voorovereenkomst, de intentieovereenkomst (ook wel Letter of Intent ‘LOI’ genoemd). Meer informatie over een intentieovereenkomst vindt u hier.

• Afrekening transactie en levering

Nadat de koopovereenkomst is ondertekend wordt de koopprijs voldaan en het eigendom daadwerkelijk overgedragen. Bij een aandelentransactie worden de aandelen door middel van een notariële akte geleverd. De notaris draagt hierbij ook zorg voor de wijzigingen in het aandeelhoudersregister en de noodzakelijke inschrijvingen in het handelsregister. Let er ook op dat een eventuele bestuurswisseling wordt geregeld. Bij een activa-passivatransactie is de tussenkomst van een notaris niet nodig; veelal wordt dit onderhands afgewikkeld. De activa/passiva zullen hierbij worden overgedragen door middel van ondertekening van de koopovereenkomst en waar nodig specifieke leveringshandelingen. 

Welke juridische overeenkomsten zijn belangrijk bij de closing?

De belangrijkste overeenkomst in de eindfase is de definitieve koopovereenkomst, ook wel SPA (Share Purchase Agreement) of APA (Asset Purchase Agreement) genoemd. Hierin worden onder meer de volgende zaken opgenomen: de onderdelen van de transactie (aandelen/activa/passiva), de overnamedatum, de hoogte en opbouw van de koopprijs (bijvoorbeeld de ondernemingswaarde vermeerderd met cash-, debt- en nettowerkkapitaalcorrecties), de methode van afrekening (locked-box of closing accounts) en garanties, vrijwaringen en aansprakelijkheden.

Naast de koopovereenkomst worden andere overeenkomsten die van belang zijn ondertekend, gebaseerd op de afspraken die onderdeel zijn van de deal. Voorbeelden hiervan zijn:

• Als huur of koop van onroerend goed onderdeel is van de transactie zal een huurovereenkomst of koopovereenkomst met betrekking tot het bedrijfspand worden ondertekend.
• Een overeenkomst van geldlening in het geval een deel van de koopprijs wordt omgezet in een geldlening vanuit de verkoper aan de koper.
• Een escrow-regeling of vermogensinstandhoudingsverklaring in het kader van de door koper mogelijk te lijden schade bij schending van garanties of vrijwaringen.
• Een inleenovereenkomst (overeenkomst van opdracht) op basis waarvan de verkoper de koper na closing zal ondersteunen bij de overdracht van de onderneming.

 Na-transactionele afspraken (post-closing)

Ook de fase na de transactie, de zogenoemde ‘post-closing fase’, is van belang voor de afronding van de transactie. Denk daarbij aan de berekening van de totale koopprijs. Er kan namelijk een earn-out regeling zijn overeengekomen, waarbij een deel van de koopprijs afhankelijk is van de toekomstige prestaties van de onderneming ná de overname. Daarnaast kan het ook zo zijn dat een deel van de koopprijs pas kan worden berekend na overname, omdat wordt afgerekend op basis van closing accounts. Dit betekent dat de koper en verkoper een voorlopige prijs overeenkomen bij het ondertekenen van de koopovereenkomst, maar dat de definitieve prijs wordt aangepast aan de hand van de financiële overzichten (de ‘closing accounts’) die op de sluitingsdatum worden opgesteld.

Tot slot kunnen er nog diverse afspraken doorlopen in de periode na overname, bijvoorbeeld met betrekking tot het inlichten van klanten, de overgang van personeel en afwikkeling van lopende contracten.

De juridische en administratieve afwikkeling van een transactie is een complex proces en vereist heldere afspraken om ervoor te zorgen dat de transactie op een correcte manier wordt afgerond. Daarnaast is ook het due diligence onderzoek een essentieel onderdeel in de eindfase, waarbij professionele kennis wordt vereist op verschillende onderdelen. 

Bent u zich aan het oriënteren op de verkoop van uw onderneming of de aankoop van een (andere) onderneming? En zoekt u daarbij ondersteuning waardoor onder meer een correcte afronding van de transactie wordt geborgd? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.