Wat is de waarde van due diligence onderzoek?

Een due diligence onderzoek (DD) is een uitvoerige analyse van een onderneming op financieel, fiscaal, personeel en juridisch gebied. Het onderzoek is onderdeel van de aankoop of verkoop van een onderneming en wordt ook wel boekenonderzoek genoemd. In het algemeen neemt de potentiële koper het initiatief om dit onderzoek uit te voeren, aangezien hij meer te weten wil komen over de onderneming. Het is ook mogelijk dat een verkoper een dergelijk onderzoek uitvoert en het onderzoek onderdeel uitmaakt het verkoopklaar maken van de eigen onderneming. Dit wordt ook wel het ‘vendor’ due diligence onderzoek genoemd.

Wat is een due diligence onderzoek?

Het due diligence onderzoek vindt plaats nadat een koper een bieding heeft uitgebracht en de eerste onderhandelingsresultaten zijn vastgelegd in een intentieovereenkomst. Bij een due diligence onderzoek wordt de onderneming zorgvuldig geanalyseerd op verschillende onderdelen op financieel, fiscaal, personeel en juridisch gebied. Aan de hand van de inschatting van de mogelijke risico’s kan dit verder worden uitgebreid met commerciële, operationele, strategische, technologische en milieugerelateerde aspecten. Elk onderzoek is daarom maatwerk. De omvang van het onderzoek is per situatie verschillend. Dit hangt hangt onder meer af van het type onderneming, het financieel belang en de risico’s in een transactie.

Waarom moet ik een due diligence onderzoek uitvoeren?

Er zijn meerdere redenen om een due diligence onderzoek uit te voeren. De meest voorkomende doelen van het onderzoek zijn:

• Verificatie. In eerste instantie wordt een due diligence onderzoek uitgevoerd om simpelweg meer te weten te komen over de onderneming die wordt aangekocht. Het is een middel om de gegevens en gepresenteerde informatie die eerder in het traject zijn ontvangen te controleren. Een belangrijk onderdeel hiervan zijn de financiële prestaties. Wat is de financiële gezondheid en stabiliteit van de onderneming? Zijn de normalisaties – het corrigeren van het effect van kosten en opbrengsten die de nettowinst onnodig beïnvloeden – in de gepresenteerde informatie wel redelijk? Zijn er risico’s of bijzonderheden waardoor de eerdere bieding heroverwogen moet worden? Andere belangrijke onderwerpen om te onderzoeken zijn de markt- en concurrentiepositie en de afhankelijkheid van klanten en leveranciers. Maar ook de groei- en ontwikkelingsmogelijkheden, zoals mogelijke strategische en synergie-voordelen na overname.
• Risico-identificatie. Daarnaast is het belangrijk om tijdens het due diligence onderzoek potentiële risico’s van de transactie in kaart te brengen. Op deze manier voorkomt u negatieve verrassingen; de zogenaamde ‘lijken in de kast’. Denk aan fiscale naheffingen, onvoldoende werkkapitaal en onvoorziene schulden of contractuele verplichtingen. Ook het niet (correct) naleven van wet- en regelgeving en eventuele juridische geschillen met klanten, leveranciers en/of personeel vallen hieronder. Op deze manier kan de koper weloverwogen beslissingen nemen en potentiële valkuilen vermijden.
• Risicobeheersing. Wat gebeurt er als uit het due diligence onderzoek risico’s naar voren komen? Afhankelijk van de afspraken die partijen hebben gemaakt, worden deze risico’s meegenomen in de verdere contractonderhandelingen. Een koper dwingt over het algemeen garanties en vrijwaringen af om zichzelf voor mogelijke schade in te dekken. Daarentegen wil de verkoper zijn aansprakelijkheid na overname zo veel mogelijk beperken. Naast eventuele garanties en/of vrijwaringen kan naar aanleiding van het due diligence onderzoek ook de koopprijs worden aangepast als partijen dit vooraf uitdrukkelijk hebben afgesproken. De definitieve uitkomst van de onderhandelingen tussen partijen wordt uiteindelijk vastgelegd in een koopovereenkomst.

Een due diligence onderzoek heeft dus een enorme toegevoegde waarde. De onderneming wordt volledig geanalyseerd, risico’s worden in kaart gebracht en in overleg tussen partijen beperkt.

Onderzoeks- en informatieplicht

Wat vaak door partijen wordt vergeten is dat ze verplicht zijn een due diligence onderzoek uit te voeren of hieraan mee te werken. Het gaat hierbij om de onderzoeksplicht voor de koper en de informatieplicht (ook wel de mededelingsplicht) voor de verkoper. Het is verplicht voor de koper om gedegen onderzoek uit te voeren. De verkoper is van zijn kant verplicht om de koper te voorzien van alle informatie die voor de transactie belangrijk is. Er mag geen cruciale informatie worden achtergehouden of onjuist worden medegedeeld.

Voor de plichten van partijen is geen wettelijke grondslag. Dit blijkt uit jurisprudentie. Voldoet één van de partijen niet of onvoldoende aan de onderzoeks- en informatieplicht, dan is eventuele toekomstige schade waarschijnlijk niet te verhalen op de andere partij. Onvoldoende onderzoek aan de voorkant kan in de toekomst dus grote gevolgen hebben, bijvoorbeeld voor de verhaalsmogelijkheden na overname.

Een due diligence onderzoek uit laten voeren

Bent u van plan om een onderneming aan te kopen of uw eigen onderneming te verkopen? En zoekt u een professionele partij die u volledig kan ontzorgen in dit traject, waaronder het uitvoeren van een due diligence onderzoek? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek. Voor een volledig due diligence plan op maat en elk onderdeel van het onderzoek kunt u bij ons terecht.